Hamilelikte tansiyon, anne adayları ve fetüs (bebek) sağlığı için kontrol edilmelidir. Gebeliklerde kan basıncındaki değişiklikler düşük veya yüksek tansiyonlara neden olabilir. Anne adayında preeklampsi; baş dönmesi, halsizlik, bayılma ve diğer komplikasyonlara yol açabilir.
Hamilelik sürecinde Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanından görüş almanız ve hamilelik tansiyonunu kontrol altında tutmanız gereklidir.
Hamilelikte Tansiyon Nedir?
Hamilelikte tansiyon, gebelik sürecinde anne ve bebek sağlığını doğrudan etkileyen önemli bir parametredir. Tansiyon, kanın atardamar duvarlarına yaptığı basınçtır. Bu basınç sistolik (büyük tansiyon) ve diyastolik (küçük tansiyon) olmak üzere iki değerde ölçülür.
Sistolik kan basıncı, kalbin her atışında atardamar duvarlarında oluşan basıncı ifade eder. Diyastolik kan basıncı ise kalbin dinlendiği dönemlerde, iki atım arasındaki basıncı ölçer. Gebelikte normal tansiyon değeri, sistolik basınç için 120 mmHg, diyastolik basınç için ise 80 mmHg’yi geçmemelidir. Tansiyon değeri bu sınırları aşarsa hem anne hem de bebek için ciddi sağlık sorunları riski oluşabileceği için mutlaka bir Kadın Hastalıkları ve Doğum doktorun değerlendirmesi gereklidir.
Hamilelikte (Gebelikte) Tansiyon Yüksekliği Neden Olur?
Gebelikte tansiyon yüksekliği, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Anne ile bebek sağlığını tehdit eden bu gebelikte yüksek tansiyon sorununun bazı sebepleri bulunur:
1. Gestasyonel Hipertansiyon
Gebelikle ilişkili olarak gelişen tansiyon yüksekliği durumudur. Hamileliğin 20. haftasından sonra ortaya çıkabilir ve doğumdan sonra genellikle düzelir. Gestasyonel hipertansiyon durumu anne ve bebek için çeşitli sağlık risklerini beraberinde getirebileceği için dikkatle izlenmesi gerekir.
2. Preeklampsi
Hamilelikte tansiyonun yükselmesi, yüksek tansiyonla birlikte bazı belirtilerle tanı konulabilen bir sağlık sorunudur. Bunlar: idrarda protein kaçağı, düşük trombosit değeri, karaciğer fonksiyon testleri bozuklukları, akciğerlerde sıvı (nefes darlığı yapar), yeni oluşmuş baş ağrıları ve görme bozuklukları (ışık çakmaları, görme kaybı vs)’dır. Anne ve bebek sağlığını tehdit eden ciddi bir komplikasyon olabilir.
3.Fazla Kilo ve Obezite
Aşırı kilolu kadınlarda, gebelikte tansiyon yüksekliği riski daha fazladır. Kilo alımı, damarların üzerinde ek bir baskı oluşturarak tansiyonun yükselmesine neden olabilir.
4.Genetik Faktörler
Ailede hipertansiyon öyküsü bulunan kadınlarda, gebelikte yüksek tansiyon gelişme riski daha yüksektir.
5.Yaş Faktörü
35 yaş ve üzerindeki kadınlarda gebelikle ilişkili tansiyon yüksekliği görülme olasılığı artar.
6. Yüksek Dozda Tuz Tüketimi
Aşırı tuz tüketimi, vücutta su tutulumuna yol açarak tansiyonun yükselmesine sebep olabilir.
7. Yetersiz Beslenme
Düşük protein alımı ve dengeli olmayan bir diyet, gebelikte tansiyon yüksekliğini tetikleyebilir.
8. Stres ve Anksiyete
Gebelik süresince yaşanan stres, tansiyonun yükselmesine neden olabilir.
9. Diğer Sağlık Sorunları
Böbrek hastalıkları, diyabet, tiroit bozuklukları ve kalp hastalıkları gibi mevcut sağlık sorunları, hamilelikte tansiyon yüksekliğine yol açabilir.
Hamilelikte Yüksek Tansiyon Hangi Sorunlara Yol Açabilir?
Hamilelik, bir kadının hayatındaki en özel ve heyecan verici dönemlerden biridir. Bu dönemde vücutta meydana gelen fizyolojik değişiklikler, bazı sağlık sorunlarına da yol açabilir. Bunlardan biri de yüksek tansiyon (hipertansiyon) olup anne adaylarının sağlığını etkileyebileceği gibi bebeğin gelişimini de olumsuz yönde etkileyebilir.
Anne adaylarının hamilelik sürecinde yaşayabileceği yüksek tansiyon bazı sorunlara yol açabilir:
- Preeklampsi
Yüksek tansiyonla birlikte idrarda protein kaçağı, düşük trombosit değeri, karaciğer fonksiyon testleri bozuklukları, akciğerlerde sıvı (nefes darlığı yapar), yeni oluşmuş baş ağrıları ve görme bozuklukları (ışık çakmaları, görme kaybı vs) gibi bu bulgulardan herhangi birinin mevcudiyeti ile tanı konulur. Bu durum, anne adayının organlarında hasar oluşturabilir ve bebeğin gelişimini olumsuz yönde etkileyebilir. Hatta anne ve bebekte hayati risk oluşturabilir.
- Eklampsi
Eklampsi, preeklampsi tablosuna annenin nöbetinin de eklenmesiyle olur. Anne için hayatı tehdit eden bir durumdur ve derhal müdahale gerektirir.
- Bebek İçin Gelişim Sorunları
Yüksek tansiyon, plasenta kan akışını etkileyerek bebeğin yeterli oksijen ve besin almasını engelleyebilir. Bebeğin büyüme geriliği (IUGR), düşük doğum ağırlığı ve erken doğum riskini artırabilir.
- Erken Doğum Riski
Yüksek tansiyon, erken doğumun bir nedeni olabilir. Anne vücudu, yüksek tansiyonu kontrol altına almak için doğumu tetikleyebilir veya doktor, anne ve bebek sağlığını korumak amacıyla doğumu erken başlatabilir.
- Böbrek Sorunları
Yüksek tansiyon, anne adayının böbreklerine zarar verebilir. Bu, böbrek yetmezliğine veya diğer böbrek komplikasyonlarına yol açabilir.
- Kalp Sorunları
Gebelikteki yüksek tansiyon, kalp üzerinde de baskı yaratabilir. Zamanla, kalp kası zayıflayabilir ve kalp yetmezliği gibi durumlar gelişebilir.
- Plasenta Ayrılması
Yüksek tansiyon, plasentanın rahimden erken ayrılmasına neden olabilir (plasenta dekolmanı). Bu durum ciddi kanamaya yol açabilir ve hem anne hem de bebek için hayati tehlike oluşturabilir.
- Anne İçin İnme Riski
Yüksek tansiyon, özellikle tedavi edilmediğinde, anne için inme riskini artırabilir. Ayrıca felç yapma etkisi sadece baskı sebepli beyin kanamasından değil, damar içi sıvının azalması sebebiyle tromboemboli yani pıhtılaşma ihtimalinin de artması sebebiyledir.
Hamilelikte Yüksek Tansiyon Belirtileri
Anne adayları hamilelikte yüksek tansiyon değerine sahipse vücudu bazı belirtiler verecektir. Bu gebelikte yüksek tansiyonun belirtileri diğer insanlarda oluşan semptomlarla neredeyse aynıdır. Anne adaylarının hamilelikte hipertansiyon belirtilerini görmek için kendilerini dinlemeleri gerekebilir:
- Baş ağrısı
- Görme bulanıklığı
- Gözlere kan oturması
- Burun kanaması
- Karın bölgesinde ağrı
- Nefes darlığı
- Yüksek tansiyon ölçümleri
- Mide bulantısı ve kusma
- Yorgunluk ve halsizlik
- Cilt altında damarların görünür hale gelmesi
Yukarıdaki semptomları göstermeyen anne adayında da hipertansiyon olabilir. Kan basıncının ölçülmesiyle hamilelikte tansiyon olup olmadığı anlaşılabilir. Tansiyon şüphesi olan anne adaylarının düzenli aralıklarla mutlaka bir Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanına görünmesi gereklidir.
Sık Sorulan Sorular
Hamilelikte Tansiyon Kaç Olmalı?
Hamilelikte ideal tansiyon değerleri, sistolik (büyük tansiyon) 90-120 mmHg, diyastolik (küçük tansiyon) ise 60-80 mmHg arasındadır. Hamilelik sürecinde tansiyonun biraz artması normal olabilir ancak bu değerlerin aşılması durumunda Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanı kontrolü gereklidir.
Hamilelikte Tansiyon Yükselmesi Bebeğe Zarar Verir mi?
Anne adaylarının gebelik süreçlerinde yüksek tansiyon, bebeğe zarar verebilir. Yüksek tansiyon, plasentanın yeterli kan ve oksijen almasını engelleyebilir, bu da bebeğin büyümesini ve gelişmesini olumsuz etkileyebilir. Preeklampsi gibi durumlar, erken doğum, düşük doğum ağırlığı ve hatta beyin kanaması gibi ciddi sorunlara yol açabilir.
Hangi Hamileler Gebelik Tansiyonu için Daha Riskli Gruptadır?
Anne adayı olan hamilelerde gebelik tansiyonu için riskli gruplar bulunur:
- Hareketsiz yaşam tarzı olanlar
- Obezler ve kilo alımı kontrolsüz olanlar
- Diyabet ve gebelikte diyabeti olanlar
- Sinir ve stresli yaşamı olanlar
Gebelik Tansiyonu Olan Hastaların Tüketmemesi Gereken Başlıca Ürünler Nelerdir?
Yüksek gebelik tansiyonu olan hastaların tüketmemesi gereken başlıca ürünler bulunur:
- Tuzlu yiyecekler
- İşlenmiş gıdalar
- Alkol
- Kafeinli içecekler
- Yüksek şekerli ürünler
- Yağlı ve kızarmış yiyecekler
Hamilelikte Tansiyon Tanısı Nasıl Konulur?
Hamilelikte tansiyon tanısı, genellikle düzenli olarak yapılan prenatal muayenelerde belirlenir. Kan basıncı 140/90 mmHg’nin üzerinde seyrediyorsa yüksek tansiyon (hipertansiyon) tanısı koyulabilir. Bu durumda Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanı ek testler ve belirtilerle durumu değerlendirir.