Servikal yetmezlik (Rahim ağzı yetmezliği) gebelikte rahim ağzının erken dilatasyonu (açılması) ve kısalması ile karakterize edilen bir durumdur. Özellikle erken doğum riskini artırır ve gebeliğin 2. trimesteri ile 3. trimesteri arasında belirginleşebilir. Rahim ağzı gebelik sırasında yetersiz bir şekilde kapanır ve fetüsün erken doğmasına neden olabilir.
Normalde rahim ağzı, gebelik boyunca kapalı kalır ve fetüsü tutarak, gebeliğin devamını sağlar. Servikal yetmezliğin oluşması durumunda genellikle herhangi bir ağrı, kanama veya diğer belirgin semptomlar olmadan rahim ağzı açılır. Bu nedenle erken dönemde teşhis edilmesi zor olabilir.
Rahim Ağzı Yetmezliği Nedir?
Rahim ağzı yetmezliği, gebeliğin çok erken dönemlerinde başka doğum belirtileri olmaksızın rahmin açılmaya başlamasıdır. Tıp dilinde servikal yetmezlik olarak bilinir. Bir kadının az gelişmiş bir serviksi veya kısa bir serviksi olduğu zamandır.
Servikal yetmezlik, gebelik sırasında rahim ağzının erken açılmasıyla karakterize olan bir durumdur. Genellikle ağrı veya kanama gibi belirgin semptomlar olmadan gelişir ve çoğu zaman gebeliğin 2. trimesterinde ortaya çıkar. Rahim ağzının yeterince güçlü olmadığı veya kısa olduğu durumlarda meydana gelir. Fetüsün rahimde tutunmasını zorlaştırır ve erken doğum riskini artırır.
Rahim Ağzı Yetmezliği Neden Olur?
Rahim ağzı yetmezliği, hamilelik sırasında serviksin düzgün bir şekilde gelişmemesi sonucu oluşur. Rahim ağzının hamileliğin erken dönemlerinde anormal bir şekilde gelişmesi de servikal yetmezliğe yol açabilir.
Halk arasında rahim ağzı yetmezliği olarak bilinen Servikal yetmezliğe yol açan durumlar bulunur:
- Geçmişte yaşanan düşükler veya erken doğumlar, servikal yetmezlik riskini artırabilir.
- Rahim ağzına yapılan cerrahiler, servikal yetmezliğe yol açabilir.
- Fiziksel travmalar veya yaralanmalar, rahim ağzında zayıflamaya yol açarak servikal yetmezlik riskini artırabilir.
Yukarıdaki durumlar rahim ağzının zayıflamasına ve gebelik sürecinin ilerleyen dönemlerinde erken doğum riskine neden olabilir.
Rahim Ağzı Yetmezliğine Bağlı Düşük Nasıl Olur?
Rahim ağzı yetmezliğine bağlı düşük, genellikle belirgin bulgular olmadan ani bir şekilde başlayabilir. Serviksin zayıflaması veya erken açılması nedeniyle bebek taşıyan rahmin alt kısmında baskı oluşmasına yol açar.
- Ani Başlayan Açılma: Rahim ağzındaki zayıflık, genellikle hiçbir uyarı belirtisi olmadan ani açılmalara yol açabilir.
- Kasıkta Baskı Hissi ve Adet Sancısı Benzeri Ağrılar: Bazı kadınlar, rahim ağzındaki zayıflık nedeniyle kasıklarda baskı hissi veya adet sancısına benzer ağrılar hissedebilir.
Bu bulgular genellikle gebeliğin 14-20. haftaları arasında görülür. Bu tür belirtiler fark edilirse, erken müdahale ile durumun yönetilmesi ve bebek sağlığının korunması sağlanabilir.
Rahim Ağzı Yetmezliğinin Belirtileri Nelerdir?
Servikal yetmezliği olan birçok gebede herhangi bir belirti görülmeyebilir. Annelerde rahim ağzı yetmezliği belirtileri ortaya çıktığında genellikle hafif olur. 14 ila 20. haftalar arasında başlar.
- Karnın alt kısmında, pelviste veya vajinada basınç hissi
- Hafif kramp veya sırt ağrısı
- Vajinal akıntıda artış
Bu tür belirtiler görüldüğünde erken teşhis ve müdahale için doktora başvurulması önemlidir. Eğer 24 haftadan küçük bir hamileyseniz ve yukarıdaki belirtilerden herhangi birine sahipseniz zaman kaybetmeden Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanına görünmeniz gerekmektedir.
Rahim Ağzı Yetmezliği Tanısı
Rahim ağzı yetmezliği tanısı, genellikle hastanın geçmiş gebelik kayıplarına dayanarak konur. Tanı sürecinde bazı faktörler değerlendirilir:
- Geçmiş Gebelik Kayıpları: Özellikle ağrısız rahim ağzı açılması nedeniyle iki veya daha fazla gebelik kaybı öyküsü olan hastalarda servikal yetmezlik şüphesi artar. Bu kayıplar genellikle 28 hafta ve daha düşük gebelik haftalarında gerçekleşir.
- Transvajinal Ultrasonografi: Gebelikte rahim ağzının uzunluğunun ölçülmesi, servikal yetmezliği tanımlamada önemli bir adımdır. Servikal uzunluğun ≤25 mm olması durumunda rahim ağzı yetmezliği riski yüksek olarak değerlendirilir.
Bu testler ve tıbbi geçmişin dikkatlice değerlendirilmesi, rahim ağzı yetmezliği tanısının konmasında yardımcı olur.
Rahim Ağzı Yetmezliği Tedavisi
Rahim ağzı yetmezliği tedavisi, doğru tanı konduktan sonra zamanında uygulanan tedavi yöntemleriyle gebeliğin sağlıklı bir şekilde devam etmesini sağlar. Başlıca rahim ağzı yetmezliği tedavisi için bazı uygulamalar bulunur:
- Rahim Ağzı Dikişi (Cerrahi Tedavi – Serklaj)
Genellikle ameliyathane ortamında, genel anestezi altında veya belden uyuşturma yöntemiyle yapılan bir prosedürdür. Vajinal yolla veya Laparoskopik (kapalı) yöntemlerle yapılabilir. Rahim ağzının iç kısmına 5 mm genişliğinde, vücutta emilmeyen özel bir dikiş malzemesi yerleştirilir.
Dikiş, rahim ağzını çepeçevre sararak açılmasını engeller. Rahim ağzı dikişi, gebeliğin erken döneminde ve uygun koşullar altında yapılır. Dikişin başarısı, genellikle gebelik haftasına, rahim ağzının yapısına ve hamileliğin mevcut durumuna göre değişir. Başarı oranı %30 ile %70 arasında değişebilir.
- Pesser Tedavisi
Pesser, rahim ağzı yetmezliği tedavisinde kullanılan plastik halkalardır. Bu halkalar vajina içine yerleştirilerek rahim ağzının açılmasını engeller. Gebeliğin seyrine ve rahim ağzı yetmezliği durumunun şiddetine bağlı olarak tercih edilebilir.
Tedavi yönteminin seçimi, anne adayının mevcut durumu, önceki gebelik öyküsü ve rahim ağzının mevcut yapısına göre doktor tarafından belirlenir. İkinci bir görüş almak için 0 542 153 76 70 telefon numarasından Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Cihan Tanyolaç’ın ekibine ulaşabilirsiniz.
Sık Sorulan Sorular
Servikal Yetmezlik Nedir?
Servikal yetmezlik, rahim ağzının gebeliğin erken döneminde normalden daha erken açılması durumu olup genellikle gebeliğin 14-20. haftaları arasında görülür. Erken doğum riski yaratabilir ve düşük yapmaya yol açabilir.
Servikal Yetmezlik Belirtileri Nelerdir?
Servikal yetmezliğin 14 ila 20 haftalar arasında belirtileri görülebilir:
- Karnın alt kısmında veya pelviste basınç hissi
- Hafif kramp veya sırt ağrısı
- Pembe veya kırmızımsı mukus benzeri vajinal akıntıda artış
Servikal Yetmezlik Düzelir Mi?
Servikal yetmezlik tedavi edilebilir ancak tamamen düzelmesi mümkün olmayabilir. Tedavi yöntemleri arasında rahim ağzına dikiş (servikal cerrahi) veya pesser (plastik halka) kullanımı bulunur. Gebeliğin devamını sağlamak için rahim ağzının erken açılmasını engellemeye yardımcı olabilir.
Servikal Yetmezlik Nasıl Teşhis Edilir?
Rahim ağzı yetmezliği tanısı geçmiş ağrısız gebelik kayıpları ve transvajinal ultrasonla rahim ağzı uzunluğunun 25 mm’nin altında olmasıyla konur. En doğru tanı ve teşhisi kadın doğum uzmanları koyacağı için bir doktorla görüşmeniz gerekmektedir.
Servikal Yetmezlik Kaç Mm Olmalı?
Servikal yetmezlik tanısı genellikle rahim ağzı uzunluğunun 25 mm’nin altında olması durumunda konur. Normalde rahim ağzı uzunluğu 30-40 mm civarındadır. 25 mm’nin altındaki uzunluk, erken doğum riski oluşturabilir.