Sezaryen doğum, vajinal doğumun mümkün olmadığı veya güvenli olmayacağı durumlarda tercih edilen bir doğum yöntemidir. Karın bölgesine yapılan cerrahi bir müdahale ile anestezi altında gerçekleştirilir. Planlı bir şekilde doğum öncesinde belirlenebileceği gibi acil bir durum ortaya çıktığında da uygulanabilir.
Anne adaylarının merak konusu sezaryen doğum hakkında her şeyi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Cihan Tanyolaç anlattı.
Sezaryen Doğum Nedir?
Sezaryen doğum, vajinal doğumun güvenli bir şekilde gerçekleştirilemediği ya da risklerin arttığı durumlarda tercih edilen cerrahi bir doğum yöntemidir. Anne karnı ve rahim üzerinde yapılan bir kesiyle bebeğin dünyaya gelmesini sağlar.
Sezaryen doğum anestezi altında yapılır. Bu sayede anne adayının ağrı hissetmesi engellenir ve işlem sırasında rahatlık sağlanır. Sezaryen doğumun tercih edilmesinin çeşitli sebepleri olabilir. Bunlar arasında bebeğin rahimde uygun pozisyonda olmaması, örneğin makat gelişi, fazla büyük olması ya da kordon sarkması doğum eylemi sırasında bebeğin oksijenmesinde bozulmalara bağlı artmış riskler gibi durumlar yer alır.
Sezaryen Doğum Kaçıncı Haftada Olur?
Sezaryen doğum, eğer planlıysa genellikle gebeliğin 39. haftasında yapılır. Bebeğin organlarının tam olarak geliştiği, özellikle akciğerlerinin olgunlaştığı bir dönemdir. 39. hafta, bebeğin hayati organlarının doğuma hazır olduğu bir zaman dilimidir
Doğumun zamanı anne ve bebeğin sağlık durumu, gebeliğin özel koşulları ve doktorun önerileri doğrultusunda belirlenir. Bazı durumlarda sezaryen doğum daha erken bir dönemde de yapılabilir.
Sezaryen Doğum Nasıl Yapılır?
Sağlıklı bir sezaryen doğum cerrahi bir işlemle gerçekleştirilir ve genellikle anestezi altında yapılır. Anestezi türü, annenin tercihlerine ve doktorun önerilerine bağlı olarak değişebilir. Bazı durumlarda anne tamamen uyutulurken diğerlerinde ise epidural, spinal veya kombine (epidural + spinal) anestezi ile sadece bel ve belden aşağı kısmı uyuşturulur.
- Genellikle bikini bölgesinde, yatay bir kesik yapılır. Bu kesi genellikle 12-15 cm uzunluğunda olur.
- Karın bölgesi açıldıktan sonra, rahmin alt kısmına, yine yatay şekilde 10-12 cm’lik bir ikinci kesi yapılır. Bu kesiyle bebek, rahimden dışarı alınır.
- Bebeğin çıkarılmasının ardından göbek bağı bağlanır ve plasenta ile zarlar çıkarılır. Rahim, iç kısmı temizlenip kontrol edildikten sonra kapanmaya hazırlanır.
- Rahimdeki kesi ve karın duvarındaki katmanlar tek tek dikkatlice dikilerek ameliyat sona erdirilir.
Sezaryen Doğum Hangi Durumlarda Uygulanır?
Sezaryen doğum, bazı durumlarda vajinal doğumun güvenli olmadığı veya zor olacağı hallerde tercih edilen bir doğum yöntemidir. Bazı durumlarda anne adaylarına sezaryen doğum uygulanabilir:
- Bebeğin Pozisyonu
Eğer bebek ters (makattan) veya yan pozisyonda ise, bu durum normal doğumun yapılmasını engelleyebilir. Sezaryen doğum, bu gibi durumlarda bebeğin güvenli bir şekilde dünyaya gelmesini sağlar.
- Çoğul Gebelik
İkiz, üçüz veya daha fazla bebek taşıyan anne adaylarında, bebeğin sayısı fazla olduğunda doğumun komplikasyonsuz gerçekleşmesi için sezaryen doğum tercih edilebilir.
- Bebeğin Oksijen Yetersizliği
Eğer doğum sırasında bebeğin kalp atışlarında bir anormallik veya oksijen yetersizliği tespit edilirse, sezaryen doğum yapılması gerekebilir.
- Anne Sağlık Durumu
Anne adayının sağlık durumu nedeniyle vajinal doğumun riskli olacağı durumlarda sezaryen tercih edilir.
- Pelvik Darlık veya Doğum Kanalı Engelleri
Eğer anne adayının pelvik yapısı ya da doğum kanalı bebeğin doğmasına izin vermiyorsa, sezaryen doğum gerekli olabilir.
- Önceki Sezaryen Doğumlar
Bir önceki doğumda sezaryen yapılmışsa, riskleri azaltmak amacıyla bir sonraki doğumda da sezaryen tercih edilebilir.
- Plasenta Problemleri
Plasenta previa gibi durumlar, vajinal doğumu imkansız hale getirebilir ve sezaryen gereksinimi oluşabilir.
- Uzun Süren Doğum veya Takılmalar
Doğumun uzun sürmesi, rahim ağzının yeterince açılmaması veya bebeğin doğum kanalında takılması gibi durumlar, sezaryen yapılmasına neden olabilir.
- Fetal Distres
Doğum sırasında bebeğin kalp atışlarında ciddi bir bozulma ya da diğer sağlık problemleri görüldüğünde acil sezaryen yapılması gerekebilir.
Normal Doğum ile Sezaryen Doğum Arasındaki Farklar Nelerdir?
Anne adaylarına uygulanan normal doğum ile sezaryen doğum arasında farklar bulunur:
Doğum Yöntemi
- Normal Doğum: Bebeğin, rahim kasılmalarıyla doğum kanalından geçerek vajinal yoldan doğmasıdır.
- Sezaryen Doğum: Bebeğin, ameliyatla karın ve rahim duvarından yapılan kesilerle dünyaya gelmesidir.
Anestezi Kullanımı
- Normal Doğum: Genellikle anesteziye gerek duyulmaz, sadece bazı durumlarda epidural veya lokal anestezi kullanılabilir.
- Sezaryen Doğum: Anestezi uygulanır; anne adayına epidural, spinal, kombine (epidural + spinal) veya genel anestezi yapılabilir.
Süreç ve İyileşme
- Normal Doğum: Genellikle doğum süresi daha uzun, iyileşme daha kısa sürer. Anne birkaç saat içinde ayağa kalkabilir.
- Sezaryen Doğum: Ameliyat olduğu için iyileşme süreci daha uzun olabilir ve genellikle hastanede kalış süresi normal doğuma göre daha uzundur.
Riskler
- Normal Doğum: Genellikle daha düşük risklidir ancak bazı komplikasyonlar yaşanabilir.
- Sezaryen Doğum: Cerrahi bir işlem olduğundan, enfeksiyon, kanama, anestezi komplikasyonları gibi riskler daha yüksektir.
Doğum Süresi
- Normal Doğum: Doğum süreci daha uzun olabilir ancak bu süre kişinin fiziksel durumu ve doğumun gidişatına bağlı olarak değişir.
- Sezaryen Doğum: Ameliyat süresi genellikle 30 dakika ile 1 saat arasında sürer ancak doğum süreci ameliyat sırasında tamamlanmış olur.
Psikolojik Etki
- Normal Doğum: Genellikle daha doğal bir deneyim olarak kabul edilir ve anne adayına doğum sürecini aktif olarak yaşama imkânı tanır.
- Sezaryen Doğum: Cerrahi müdahale ile gerçekleştiği için bazı anneler için daha travmatik olabilir.
Bebek Üzerindeki Etki
- Normal Doğum: Bebeğin doğum kanalından geçişi sırasında akciğerleri sıvıdan temizlenir.
- Sezaryen Doğum: Bebeğin doğum kanalından geçmemesi nedeniyle bu doğal temizlik süreci yaşanmaz ve bazı bebekler doğum sonrası solunum zorlukları yaşayabilir. Bu sorun ciddi veya kalıcı bir rahatsızlık sebebi değildir.
Sezaryen Doğumun Avantajları Nelerdir?
Anne adayları için sezaryen doğumun bazı önemli avantajları bulunur:
- Planlanabilirlik
- Acil durumlarda güvenli bir seçenek
- Doğum travması riski azaltma
- Annenin sağlığı için koruma
- Kontrollü doğum süreci
- Çoğul gebelik durumunda kolaylık
Sezaryen Doğumun Dezavantajları Nelerdir?
Ameliyattan çekinen anne adayları için sezaryen doğumun bazı dezavantajları olabilir:
- Anestezi ve ameliyatın riskleri
- Kan kaybı riski
- Enfeksiyon riski
- Akciğerlere pıhtı atma riski
- Uzun hastanede yatış süresi
- İyileşme sürecinin uzaması
- Gelecekteki gebeliklerde komplikasyon riski
Sezaryen Doğum Bebek Açısından Riskli midir?
Sezaryen doğumun bebek açısından ciddi riskleri yoktur. Normal doğumda doğum kanalından geçerken bebeğin akciğerlerindeki sıvının dışarı çıkmasıyla meydana gelen yenidoğanın solunum sıkıntısı, sezaryen doğumda daha fazla görülebilir. Sezaryen doğumda bu sıvı dışarı atılmadığı için yenidoğan geçici solunum sıkıntısı yaşayabilir. Geçici bir durumdur, tedavi veya takip ile tamamen düzelir.