Ağrısız doğum, gebeliğin başarıyla tamamlanmasında en zor aşamasıdır. Doğum sırasında ağrı kontrolü, anneler için doğum anını daha yönetilebilir hale getiren bir yöntemdir. Doğum sırasında yaşanabilecek ağrıyı hafifletmek veya ortadan kaldırmak, annenin doğum sürecini daha rahat geçirmesine olanak tanımaktadır.
Pek çok anneyi sezaryen doğuma yönlendiren doğum sırasındaki ağrılar, kontrol edilebilir ve yönetilebilir. Nasıl mı? Doğum sırasında ağrı kontrolüyle ağrısız doğumu Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Cihan Tanyolaç anlattı.
Ağrısız Doğum Nasıl Olacak?
Ağrısız doğum, epidural olarak uygulanan bölgesel anestezi ile gerçekleştirilen Prenses Doğum’dur. Bölgesel olarak uygulanan epidural anestezi ile anne adayları belden aşağısında doğum süresince ağrı hissetmemektedir. Dokunma hissi ve kasları kullanabilme gitmez yani hasta doğumu beklediği sırada yürüyebilir ayakta durabilir ki bu da doğumun rahat ilerlemesinde çok önemli bir faktördür. Böylece kabul edilebilir düzeyde ağrısız bir doğum yapabilmektedir.
Doğum sırasında ağrılar, rahim kasılmalarından ve rahim ağzına yapılan baskıdan kaynaklanır. Bebeğin mesane ve bağırsaklar üzerinde oluşturduğu baskı da ağrıya neden olabilir. Bebek doğum kanalından geçerken, doğum kanalının ve vajinanın gerilmesi de ağrıya yol açabilir.
Her kadının kasılmaları hissetme şekli farklıdır. Bir doğumdan diğerine değişebilir. Genellikle doğum kasılmaları sırtın alt kısmında, karında rahatsızlık veya hafif ağrılar, pelviste ise baskı hissi yaratır. Bazı kadınlar yan taraflarında ve uyluklarında da ağrı hissedebilir.
Doğum Sırasında Hangi Ağrı Kesici Seçenekleri Mevcuttur?
Doğum sırasında ağrıyı hafifletmek için çeşitli ağrı kesici seçenekleri mevcuttur. Bu seçeneklerin doğum öncesinde doktorla konuşulması önemlidir çünkü her kadın ve her doğum deneyimi farklıdır. Ağrı kesici kullanımı hakkında herhangi bir suçluluk hissetmek gereksizdir
Ağrısız doğum için alternatif doğum sırasında verilebilecek ağrı kesiciler bulunur:
- Analjezik ilaçlar: Doğum sırasında ağrıyı tamamen kesmeden hafifletmek amacıyla damar yolu ya da kas içine enjekte edilebilir.
- Genel anestezi: Doğum sürecinde sezaryende acil durumlar için kullanılır.
- Lokal anestezi: Doğum sırasında ağrılı bir bölgeyi uyuşturmak için ya da doğum sonrası dikiş atılması gereken durumlarda kullanılır.
- Bölgesel anestezi: Doğum sırasında en yaygın ve etkili ağrı kesici yöntemlerden biridir. Epidural (vajinal doğumda bu kullanılır), spinal ve kombine spinal/epidural olmak üzere üç ana türü vardır.
- İlaç dışı yöntemler: Sıcak suya girmek, sıcak duş ve masaj yaptırmak.
Bölgesel Anestezi Nasıl Verilir?
Bölgesel anestezi, doğum sırasında ağrıyı hafifletmek için beldeki sinirlerin yakınına ilaç enjekte edilerek uygulanır. Bu işlem, anestezi uzmanı tarafından yapılır ve genellikle gebe otururken veya yan yatar pozisyonda iken gerçekleştirilir.
Anestezi uzmanı gebe kadının tıbbi geçmişini gözden geçirir ve bazı sorular sorarak işlem öncesi gerekli bilgileri toplar. Belirli bir bölgeyi lokal anestezikle uyuşturur. Anestezik ilacın enjekte edileceği tam yerin tespiti için uyuşturulan bölgeye özel bir iğne yerleştirilir. Bu iğne ile ilaç enjekte edildikten sonra, anestezi uzmanı iğneyi çıkarır. Çoğu durumda epidural kateter adı verilen küçük bir plastik tüp, iğne çıkarıldıktan sonra yerinde bırakılır. Bu kateter sayesinde sonradan ilaç eklenmesi veya özellikle sezaryen sonrası ilk gün ağrının kontrolünde devamlı olarak ilaç verilebilme yolunu sağlar.
Bölgesel Anestezi Ne Zaman Verilir?
Bölgesel anestezi uygulamak için en uygun zaman, doğum sürecinin ilerleyişine ve gebenin ihtiyaçlarına bağlı olarak belirlenir. Gebe, bölgesel anestezi talep ederse, doktor ve anestezi uzmanı birlikte anestezinin risklerini, faydalarını ve ne zaman uygulanması gerektiğini gebeyle beraber karar verirler. Epidural, spinal veya kombine spinal/epidural anestezi gibi seçenekler, doğumun aşamasına ve gebenin genel sağlık durumuna göre seçilir.
Bölgesel Anestezi Güvenli Mi?
Bölgesel anestezi, yapılan araştırmalara göre hem anne hem de bebek için genellikle güvenli kabul edilmektedir. Epidural veya spinal anestezi uygulandığında, anestezik ilaçlar sadece annenin belden aşağısındaki bölgeyi etkiler. Bu nedenle bebeğin gelişimini veya sağlığını olumsuz etkilemesi beklenmez. Anestezi uzmanı, doğru dozajı ve uygulama yöntemini belirleyerek annenin güvenliğini sağlar.
Bölgesel Anestezi Ne Kadar Sürede Etkisini Gösterir ve Ne Kadar Sürer?
Bölgesel anestezi, kullanılan türüne bağlı olarak etkisini farklı sürelerde gösterir. Epidural anestezi, ilaç enjekte edildikten sonra genellikle 10 ila 20 dakika içinde etkisini göstermeye başlar. Bu süre zarfında ağrı hissi büyük ölçüde azalır. Epidural kateterin bulunduğu yerden ek ilaç verilmesi mümkün olduğundan ağrı kesici etkisi doğum süreci boyunca devam edebilir. Spinal anestezi ise uygulamadan 1-5 dk içinde etkisini gösterir.
Sık Sorulan Sorular
Bölgesel Blokaj Doğumu Yavaşlatır mı?
Bölgesel anestezi, doğum sürecini bazı durumlarda yavaşlatabilir. Epidural anestezi, kasılmaların sıklığını ve şiddetini etkileyebilir. Bazen doğumun ikinci aşamasını (ıkınma aşaması) uzatabilir.
Genellikle gebeye rahatlama sağlar ve kasılmalar sırasında gevşemelerine yardımcı olabilir. Bazen doğumun genel seyrini iyileştirebilir. Burada önemli olan doğumun aktif döneminde uygulamaktır, aktif almayan dönemde uygulanan blokajlarda doğumun yavaşlaması veya durması söz konusu olabilir.
Bölgesel Anestezi Gebeyi Ne Kadar Uyuşuk Hissettirir?
Bölgesel anestezi uygulandıktan sonra gebe, ağrının büyük ölçüde azalmasını hisseder ancak vücutta bazı duyusal değişiklikler yaşanabilir. Kasılmaların neden olduğu baskı hissi devam edebilir çünkü anestezi genellikle ağrıyı giderir ancak basınca karşı duyarlılığı tamamen ortadan kaldırmaz. Doktorun rahim ağzını muayene ettiği veya bebek pelviste çok aşağıda olduğunda, baskı hissi devam edebilir.
Bölgesel Anestezi Bebeği Etkiler mi?
Alanında uzman Anestezi Doktorunun anne adayına uygulayacağı anestezi bebeği etkilemez. Birçok araştırma bölgesel anestezinin hem anne hem de bebek için güvenli olduğunu ortaya koymaktadır. Epidural ve spinal anestezi gibi bölgesel anestezi türleri, doğum sırasında annenin ağrısını yönetmeye yardımcı olur.
Bebek üzerinde genellikle olumsuz bir etki yaratmaz. Bu anestezilere bağlı oluşan tansiyon düşmesini ve komplikasyonları engellemek için annenin sıvı alımını sürdürüyor olması ve hatta işlem yapılmadan önce veya esnasında sıvı takviyesi önem arz eder.