Jinekolojik kanser, kadın üreme organlarında gelişen kanser türleridir. Rahim, yumurtalıklar, serviks (rahim ağzı), vajina ve vulva gibi bölgelerde oluşabilir. Her yıl dünya çapında birçok kadın, jinekolojik kanserler nedeniyle teşhis almakta ve tedavi sürecine girmektedir. Erken teşhis, jinekolojik kanserlerin tedavi süreçleri ve başarı oranı için çok önemlidir.
Halk arasında Kadın Hastalıkları olarak bilinen jinekoloji alanında bu kanserler, tedavi yöntemleri ve türleri hakkında Op. Dr. Cihan Tanyolaç konuştu.
Jinekolojik Kanserler Nelerdir?
Jinekolojik kanserler, kadın üreme organlarında gelişen kanserlerdir. Genellikle rahim, yumurtalıklar, rahim ağzı (serviks), vajina ve vulva gibi bölgelerde meydana gelir. İstatistik olarak Jinekoloji alanında en sık gözlemlenen kanserler bulunur:
- Rahim Kanseri (Endometriyal Kanser)
- Yumurtalık Kanseri
- Rahim Ağzı Kanseri (Servikal Kanser)
- Vajina Kanseri
- Vulva Kanseri
Bu kanserler arasında en yaygın görülenler rahim, yumurtalık ve rahim ağzı kanserleridir. Erken teşhis, bu tür kanserlerde tedaviye olumlu yanıt alma oranını artıran önemli bir faktördür.
Jinekolojik Kanserlerin Belirtileri Nelerdir?
Jinekolojik kanserlerden rahim, yumurtalık, rahim ağzı, vulva ve vajina gibi organlarda gelişebilen kanserler, genellikle belirli belirtilerle kendini gösterir. Bu belirtiler, hastalığın türüne ve evresine bağlı olarak değişiklik gösterir. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı ile tanı koyulabilen bu jinekolojik kanserlerin türüne göre belirtileri bulunur:
Rahim Kanseri (Endometriyal Kanser) Belirtileri
- Menopoz sonrası anormal kanama
- Menopoz öncesinde düzensiz adet kanamaları, yoğun kanamalar ve ara kanamalar
- Adet sonrası kanama
- İleri evrelerde kasık ve karın ağrısı
Rahim Ağzı Kanseri (Servikal Kanser) Belirtileri
- Sürekli vajinal akıntılar
- İlişki sonrası kanama
- Kanlı akıntı
- İleri evrelerde idrar yapma zorlukları ve büyük abdest yapmada güçlük
- Kasık bölgesinde ağrı
Yumurtalık Kanseri Belirtileri
- Karın bölgesinde şişlik
- Sürekli karın ağrısı
- Çevre organların baskısı nedeniyle idrar ve dışkılama sorunları
Jinekolojik Kanserler Tanısı Nasıl Konulur?
Jinekolojik kanserlerin tanısı, genellikle şüpheli belirtiler ve hastanın sağlık geçmişi doğrultusunda yapılan çeşitli testler ve incelemelerle konulmaktadır. Yumurtalık kanseri tanısı, ultrasonografik görüntüleme ile her iki yumurtalıkta kitle ve ileri evrede karında asit (sıvı birikintisi) görülmesi ile başlar.
Yumurtalıktaki kitlenin şekli, içeriği, içeriğinin kanlanması beraberinde kanda bazı markerların yükselmesi üzerine cerrahi bir işlem yapılarak kitlenin çıkarılması sağlanır ve patolojik inceleme sonucunda tanı kesinleşir. Rahim içi kanserlerinde ise, tanı genellikle rahim iç tabakasından (endometrium) alınan biyopsi ile konulur. Serviks, vulva ve vajen kanserlerinde ise kanserli bölgelerden biyopsi alınarak teşhis kesinleştirilir.
Jinekolojik Kanserlerin Risk Faktörleri Nelerdir?
Jinekolojik kanserlerin gelişmesinde etkili olabilecek bir dizi risk faktörü bulunmaktadır:
- Aile öyküsü
- Hiç doğum yapmamış olmak
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklar
- Kilolu olmak ve mobilizasyon kısıtlılığı yani hareketsizlik
- Düzenli jinekolojik muayenelere gitmemek
- Sigara kullanmak
Yukarıdaki faktörlerin varlığı, kanser riskini artırmakla birlikte, her bireyde kanser gelişeceği anlamına gelmez. Bu riskleri azaltmak için alınacak önlemler ve düzenli sağlık kontrolleri, erken tanı ve tedavi şansını artırabilir.
Jinekolojik Kanserlerin Tedavisi Nasıldır?
Jinekolojik kanserlerin tedavi süreci, kanserin türüne ve evresine bağlı olarak değişir. Tedavi yöntemleri arasında cerrahi, radyoterapi, kemoterapi ve yeni teknolojiler de bulunur.
Vulva kanseri tedavisinde, cerrahi olarak tümörlü doku çıkarılır ve çevresindeki kasık lenf nodları temizlenir. Rahim ağzı kanserinde tedavi, tümörün boyutuna göre farklılık gösterir. 2 cm’den küçük tümörlerde basit histerektomi (Rahim alınması) yapılırken büyük tümörlerde radikal histerektomi ve pelvik lenf nodu çıkarımı gerekebilir.
Yumurtalık kanseri tedavisinde tümörlü doku mümkünse tamamen çıkarılmalıdır. Yeni tedavi yöntemlerinden laparoskopi ve robotik cerrahi, özellikle erken evredeki rahim içi ve rahim ağzı kanserlerinde, minimal invaziv şekilde uygulanarak başarılı sonuçlar elde edilir.
Rahim Kanseri Nedir?
Rahim kanseri, jinekolojik kanser türleri arasında en yaygın görülen kanser türüdür. Tıp literatüründe endometrium kanseri olarak bilinir. Genellikle 55 yaş ve üzerindeki kadınlarda daha sık görülse de, her yaş grubunda ortaya çıkabilir.
Rahim, her ay adet döngüsü sırasında olası bir gebelik için hazırlanır. Bu süreçte rahmin iç tabakası yani endometrium, kalınlaşır. Gebelik oluşmazsa, hormonlar sayesinde bu tabaka pul pul dökülerek incelir. Bu tabakadaki hücrelerin anormal şekilde büyümesi ve çoğalması sonucu gelişir.
Rahim Kanseri Neden Olur?
Endometrium kanserinin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, rahim içi tabakasının her adet döngüsünde kalınlaşıp incelmesini sağlayan hormonlar, özellikle östrojen ve progesteron seviyelerindeki dengesizliklerin bu kanseri tetikleyebileceği düşünülmektedir.
Östrojenin fazla ve progesteronun yetersiz olduğu durumlarda, rahim içi tabakasının aşırı kalınlaşması ve anormal hücre büyümeleri ortaya çıkabilir. Diğer risk faktörleri arasında yaş, genetik yatkınlık, obezite, yüksek kan şekeri ve hormon tedavileri yer alır.
Sık Sorulan Sorular
Jinekolojik Muayenede Kanser Belli Olur Mu?
Jinekolojik muayene, rahim ağzı kanseri, yumurtalık kanseri ve yumurtalık kistleri gibi hastalıkların erken belirtilerini tespit edebilir. Uzmanlar, bu muayenelerin düzenli yapılmasının, kanserli hücrelerin başlangıç aşamasında yakalanmasına ve tedaviye başlanmasına olanak tanıdığını vurgulamaktadır.
En Sık Görülen Jinekolojik Kanserler Hangileridir?
En sık görülen jinekolojik kanserler, gelişmiş ülkelerde rahim içi endometrium kanseri, gelişmekte olan ülkelerde ise rahim ağzı kanseridir. Diğer jinekolojik kanser türleri, özellikle vulva ve vajen kanserleri ise daha nadir olarak görülmektedir.
Jinekolojik Kanserler Riskli Midir?
Jinekolojik kanserler, özellikle yumurtalık (over) kanseri oldukça risklidir. Yumurtalık kanseri, genellikle geç evrelerde, yani evre 3 ve 4’te teşhis edilmektedir. Hastalığın tedavi şansını zorlaştırmakta ve ölüm riskini artırmaktadır.
Jinekolojik Kanserlerde Lenf Nodlarının Hepsi Mi Alınır?
Jinekolojik kanserlerde artık tüm lenf nodları alınmamaktadır. Yeni bir yaklaşım olarak bazı hastalık gruplarında sentinel lenf nodu tekniği kullanılmaktadır. Özel boyalar ve tekniklerle yalnızca kanserin yayılma ihtimali olan şüpheli lenf nodları belirlenir ve bu nodlar incelenir.