Ertesi Gün Hapı Nedir? Yan Etkileri Nelerdir? Ne İşe Yarar?
Ertesi gün hapı, istenmeyen gebelikleri önlemek amacıyla alınan bir korunma yöntemidir. Acil kontrasepsiyon (korunma) yöntemi olan bu ertesi gün hapları, doğum kontrol yöntemleriyle karıştırılır. Korunmasız cinsel ilişki veya kondom yırtılması gibi beklenmedik durumlarda ilişki sonrasında kullanılır.
Doğum kontrol yönteminin başarısız olduğu durumlarda gebeliği önlemesi için 1 veya 2 kere alınabilir. Her bireyin yaşam tarzı, sağlık durumu ve ihtiyaçları farklı olduğundan en uygun doğum kontrol yöntemini seçmek için bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına danışmak gereklidir.
Ertesi Gün Hapı Nedir? Neden Önemlidir?
Ertesi gün hapı, korunmasız cinsel ilişki sonrası istenmeyen gebeliği engelleyen bir ilaçtır. Acil doğum kontrol yöntemi olarak gebelik riski taşıyan durumlarda kullanılır. Spermin yumurta ile buluşmasını ve rahim duvarına tutunmasına engel olur. Korumasız cinsel ilişki veya beklenmedik cinsel ilişki sonrasında alınan bir kontrol yöntemidir.
Ertesi Gün Hapı Neden Önemlidir?
Ertesi gün hapları acil doğum kontrol yöntemi olduğu için önemlidir. Korunmasız cinsel ilişki, prezervatifin yırtılması veya başka bir doğum kontrol yönteminin aksaması gibi durumlar alınır. Yumurtlamayı veya döllenmiş yumurtanın rahme yerleşmesini engeller. İstenmeyen gebelik riskini azaltır. Bireylerin planlanmamış hamileliklerden korunmasını sağlar. İstenmeyen durumdan kısa süre içerisinde alınırsa hızlı ve etkili sonuçlar verebilir.
Ertesi Gün Hapının Yan Etkileri Nelerdir?
Korunmasız cinsel ilişkilerden sonra kullanılan ertesi gün haplarının yan etkileri bulunur. Bunlar: adet gecikmesi, ara kanama, göğüslerde hassasiyet, baş ağrısı, karın ağrısı ve bulantıdır.
Ertesi gün hapında kişinin karşılaşabileceği yan etkiler:
- Yorgunluk
- Göğüslerde hassasiyet
- Alt karın ağrısı ve kramplar
- Kullanım sonrası kanama veya ağrılı adet görme
- Adet düzensizliği
- Mide bulantısı ya da kusma
- Ara kanama
- Baş ağrısı ve baş dönmesi
Ertesi gün hapının yan etkileri genellikle hafif seyirlidir. Ciddi semptomlarla karşılaşıldığında zaman kaybetmeden mutlaka kadın hastalıkları ve doğum uzmanıyla görüşülmesi gereklidir.
Ertesi Gün Hapı Yan Etkileri Ne Kadar Sürer?
Ertesi gün hapı kullanımı sonrasında ortaya çıkan yan etkiler yaklaşık 3 gün sürer. Genellikle kısa süreli olur ve birkaç gün içinde kendiliğinden geçer. Mide bulantısı, baş dönmesi, halsizlik, baş ağrısı, karın ağrısı, ara kanamalar ve göğüslerde hassasiyet gibi belirtiler genellikle üç gün içerisinde azalarak kaybolur. Adet döngüsünde gecikme, erken adet olma ya da kanama yoğunluğunda değişiklikler gibi etkiler birkaç hafta ve bazen birkaç ay boyunca devam edebilir.
Ertesi Gün Hapı Ne İşe Yarar?
İçeriğindeki yüksek progesteron hormonu sayesinde yumurtlamayı geçici olarak engelleyerek gebelik oluşumunu önlemeye yardımcı olur. Korunmasız cinsel ilişki sonrasında planlanmamış bir gebelik riskini azaltmak amacıyla kullanılır. İstenmeyen durumlarda kadınlar tarafından alınan ertesi gün hapının yararları bulunur.
Yumurtlamayı Geciktirir:
Ertesi gün hapının ana işlevi, kadında spermin yumurtlamayı (ovülasyonu) ertelemektir. Yumurta henüz salınmamışsa bu süreç geçici olarak durdurulur. Bu sayede sperm ile yumurtanın birleşmesi engellenir ve gebelik riski azaltılır.
Spermin Yumurta ile Buluşmasını Engeller:
Ertesi gün hapları rahim ağzındaki sıvının yapısını değiştirerek spermlerin hareketini zorlaştırır. Spermlerin rahim kanalında ilerlemesini ve yumurtaya ulaşmasını engeller. Döllenme gerçekleşmeden önce spermin yumurtaya ulaşma şansı azalır.
Rahme Tutunmayı Zorlaştırır:
Ertesi gün hapı, olası bir döllenme durumunda rahim iç duvarını etkileyerek döllenmiş yumurtanın rahme tutunmasını zorlaştırır. Döllenmiş yumurtanın rahime yerleşmesini engelleyerek gebeliğin başlamasını önler. Döllenme gerçekleşmişse ve yumurta rahme tutunmuşsa ertesi gün hapı gebeliği sonlandıramaz.
Düzenli Kullanım Gerektirmez:
Ertesi gün hapı, korunmasız cinsel ilişki sonrasında gebeliği engellemek amacıyla kullanılan acil bir doğum kontrol yöntemidir ve yalnızca beklenmedik durumlarda tercih edilmelidir. Sık kullanım, hormonal dengesizliklere yol açabileceği için bu hap, düzenli doğum kontrolü yerine kullanılmamalıdır. Her bireyin yaşam tarzı, sağlık durumu ve ihtiyaçları farklı olduğundan en uygun doğum kontrol yöntemini seçmek için bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına danışmak önemlidir.
Ertesi Gün Hapının İşe Yaradığı Nasıl Anlaşılır?
Ertesi gün hapının işe yarayıp yaramadığını anlamak için adet gününüzü takip edebilirsiniz. Adetiniz üç gün gecikirse idrarda gebelik testi yaparak sonucu kontrol edebilirsiniz. Şüpheli cinsel ilişkiden yaklaşık iki hafta sonra kan testi ile gebelik durumu da tespit edilebilir. Ertesi gün hapının işe yarayıp yaramadığını anlamak için Kadın hastalıkları ve doğum uzmanına görünebilirsiniz.
Ertesi Gün Hapı Nasıl Kullanılır?
İstenmeyen gebelik durumunu oluşturacak olgular varsa ertesi gün hapı kadın tarafından ağız yoluyla alınarak kullanılır. Acil doğum kontrol yöntemi olan bu ilaç, ne kadar erken alınırsa, gebelikten korunma etkisi o kadar yüksek olacaktır. 5 gün yani 120 saate kadar etkili olan ertesi gün haplarında en etkili sonuçları elde etmek için ilişki sonrası ilk 12 ila 24 saat içinde kullanılması önerilir. 24 saatten sonra etkinlik oranı giderek azalır.
Ertesi Gün Hapı Hangi Durumlarda Kullanılır?
İstenmeyen gebelik ve kontrolsüz ilişkiler sonrasında ertesi gün hapı bazı durumlarda kullanılır:
- Korunmasız cinsel ilişki
- Kondomun yırtılması veya kayması
- Doğum kontrol yönteminin başarısız olması
- Tecavüz veya cinsel saldırı
- İçsel doğum kontrol yöntemlerinin yanlış yerleşimi
- Cinsel ilişki sonrası istenmeyen gebelik riski
Ertesi Gün Hapı Ne Zaman Kullanılır?
Ertesi gün hapı, doğum kontrol yöntemleri başarısız olduğu zaman kullanılır. Acil doğum kontrol yöntemi olarak bu hap ilişki sonrası ilk 24 saat içinde kullanıldığında %98 oranında gebeliği engellemektir. İlk 72 saat içinde kullanıldığında bu oran %85-90’a düşer. 72 ile 120 saat arasında hala etkili olabilir ancak etkinlik oranı %75’in altına iner.
Ertesi Gün Hapı Kaç Saat Sonra İçilmesi Lazım?
Korunmasız cinsel ilişkiden ilk 12 ila 24 saat içinde içilmesi lazım. Ertesi gün haplarının etkili olabilmesi için erken alınması gereklidir. Cinsel ilişkiden sonra ilk 12 ila 24 saat içinde alındığında gebelikten korunma oranı %98’dir. İlk 24 saatten sonra alınırsa etkinlik oranı %85-90 arasında düşer. 72 ile 120 saat arasında etkinlik oranı %75’in altına iner.
Ertesi Gün Hapı Nasıl Koruma Sağlar?
Ertesi gün hapı, cinsel ilişkiler sonrasında olası istenmeyen gebeliklerde içerdikleri levonorgestrel hormonu veya ulipristal asetat ile döllenmeyi engelleyerek koruma sağlar. Döllenmiş yumurtanın rahime tutunması (implante)’nı zorlaştırır. Ya döllenme gerçekleşmez ya da embriyonun rahime yerleşmesi engellenir. Doğum kontrol yöntemlerinin olmaması durumunda gebeliğin oluşması için gereken zemini engelleyerek koruma sağlar.
Ertesi Gün Hapı %100 Koruma Sağlar Mı?
Doğum kontrol yöntemlerinin kullanılmadığı cinsel ilişkiler sonrasında alınan ertesi gün hapları %100 koruma sağlamaz. Korunmasız cinsel ilişkiden sonra ilk 24 saat içinde kullanıldığında %98 oranında etkinlik gösterir. İlk 24 saatten sonra 72 saat içinde %85-90’a düşer. Yaklaşık 72-120 saat arasında %75’in altına iner. Döllenme gerçekleşmişse ve yumurta rahme tutunmuşsa ertesi gün hapı gebeliği engelleyemez.
Ertesi Gün Hapı Tam Koruma Sağlar Mı?
Ertesi gün hapları, korumasız cinsel ilişki sonrasında ne zaman alınırsa alınsın tam koruma sağlamaz. Cinsel ilişki sonrasında ilk 12 ila 24 saat içerisinde alınırsa başarı oranı %98’dir. Ancak bu saat aralığında alınsa bile tam koruma sağlamayabilir. Her bireyin yaşam tarzı, sağlık durumu ve ihtiyaçları farklıdır. Kişiye en uygun tam koruma sağlayan doğum kontrol yöntemini seçmek için bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına danışmak gereklidir.
