Servikal serklaj, erken doğum riski yüksek olan gebelerde, gebeliğin erken dönemde sona ermesini engellemek amacıyla yapılan cerrahi bir müdahaledir. Serviksin zayıflaması veya açılması nedeniyle erken doğum tehdidi bulunan gebelerde, bebeğin anne karnında daha uzun süre kalarak gelişmesini tamamlaması için uygulanır. Genellikle 37 haftadan önce gerçekleşebilecek erken doğumu önlemeye yönelik tercih edilir.
Servikal Serklaj Nedir?
Servikal serklaj, erken doğum riski yüksek olan kadınlarda, gebeliğin süresini uzatmak amacıyla yapılan bir cerrahi işlemdir. Normalde, gebeliğin sonlarına doğru serviks (rahim ağzı) yumuşar ve genişler, bu süreç erken başlarsa serviksin zayıflaması ve açılmasıyla erken doğum veya düşük riski artar.
Bu riski engellemek amacıyla geçmişte dinlenme ve kısıtlı aktivite önerilmiş olsa da bu yöntemlerin etkinliği bilimsel olarak kanıtlanmamıştır. Servikal serklaj ise gebeliğin süresini uzatarak, serviksin yapısal bütünlüğünü koruyan ve obstetrik sonuçları iyileştiren kanıtlanmış bir cerrahidir.
Serklaj, acil ve profilaktik olmak üzere iki şekilde uygulanabilir. Acil serklaj, durum fark edildiğinde hemen yapılırken profilaktik serklaj genellikle gebeliğin 13-14. haftasında tercih edilir.
Servikal Serklaj Neden Yapılır?
Doğum uzmanınızın hamileliğiniz sırasında servikal serklajı önermesinin birkaç nedeni vardır. Servikal serklajın bazı nedenleri şunlardır:
- Yetersiz (zayıflamış) serviks LEEP prosedürleri veya servikal dokuda yapılan diğer ameliyatlar gibi geçmiş ameliyatlar nedeniyle
- Rahim şeklinin anormal olmasından veya servikste hasar oluşmasından kaynaklanan geçmiş düşükler
- İkinci trimesterde yaşanan ve serviksin zayıfladığını düşündüren geçmiş düşükler.
Servikal Serklaj İşlem Öncesi Yapılması Gerekenler Nelerdir?
Servikal serklaj işlemi sonrasında komplikasyon riski nedeniyle hastanın birkaç saat hastanede gözetim altında kalması gerekebilir. Herhangi bir komplikasyon gelişmezse, hastalar genellikle aynı gün evlerine dönebilirler. İşlem sonrası enfeksiyon riskini azaltmak amacıyla doktor tarafından antibiyotik tedavisi verilebilir.
Servikal serklaj işlemi sonrası bazı durumlarla karşılaşmak tehlikeli olabilir:
- Yüksek ateş
- Vajenden kötü koku
- Düzenli aralıklarla gelen kasılmalar
- Alt kasık ağrısı
- Aşırı kanama
Servikal Serklaj Nasıl Yapılır?
Servikal serklaj Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanları tarafından iki farklı yöntemle yapılabilir:
- Transvajinal yöntem: En sık tercih edilen tekniktir. Bu yöntemde vajina açık tutulur ve servikse ulaşmak için spekulum adı verilen alet kullanılır. Bu işlem genellikle minimal invaziv olup daha az iyileşme süresi gerektirir.
- Transabdominal yöntem: Servikal dikişin daha önce yapılmış ancak başarısız olmuş olduğu ya da serviksin çok kısa olduğu durumlarda tercih edilir. Açık ameliyat ya da laparoskopik yöntemle yapılabilir.
İşlem sırasında hastaya ağrı kesici ilaçlar verilebilir, lokal ya da epidural anestezi uygulanabilir. Servikal serklajdan sonra hastalar genellikle 1 gün hastanede kalır. İyileşme süreci için hastaların 7-10 gün boyunca evde dinlenmesi önerilir. Bu dönemde, cinsel ilişkiden kaçınılması, ağır yük kaldırılmaması, yorucu egzersiz yapılmaması ve vajinanın su dışında herhangi bir ürünle yıkanmaması gerekir.
Servikal Serklaj İşlem Sonrası Ağrı Hissedilir mi?
Servikal serklaj işleminden sonra, genellikle birkaç gün sürebilen hafif kanama, kramp, ağrı ve lekelenme görülebilir. Bu ağrılar, adet dönemi ağrısına benzer şekilde hafif olmalı ve uzun sürmemelidir. Ağrılar için doktorun önerdiği ağrı kesiciler kullanılabilir.
İyileşme süreci boyunca, idrar yaparken hafif yanma hissi de olabilir ancak bu durum kişiden kişiye değişkenlik gösterir. Kanama, ağrı, kramp veya lekelenme uzun süre devam eder veya yoğunlaşırsa bu durumu derhal doktora bildirmeniz önemlidir.
Servikal Serklaj Dikişleri Ne Zaman Alınmalıdır?
Servikal serklaj dikişlerinin gebeliğin 37. haftasına kadar durması önerilir. Serklajın çıkarılması için doğru zaman geldiğinde işlem sırasında uygulanan yöntemler tekrar edilir.
Serklajın çıkarılması işlemi, muayene masasında bacaklar açık ve ayaklar üzengilere yerleştirilerek yapılır. Hekim, rahim ağzındaki dikişleri alacaktır ve bu esnada hastanın hareketsiz kalması gerekir. Doğum suyu gelmesi veya doğumun başlaması gibi durumlar söz konusu olursa, serklaj daha erken de çıkarılabilir.
Servikal Serklaj İşleminin Risk Faktörleri Nelerdir?
Servikal serklaj, her hastaya özel olarak değerlendirilmesi gereken bir işlemdir. Her tıbbi işlemde olduğu gibi servikal serklajın da belirli riskleri vardır:
- Enfeksiyon: İşlem sonrası enfeksiyon riski olabilir.
- Rahim Ağzında Hasar: Dikişlerin rahim ağzında hasar oluşturma olasılığı.
- Kanama: İşlem sırasında veya sonrasında kanama görülebilir.
- Dikişlerin Kayması: Dikişlerin beklenmedik şekilde kayması.
- Membranın Erken Yırtılması: Anne karnındaki bebeğin bulunduğu zarın erken yırtılması.
- Erken Doğum: Membranın yırtılması durumunda erken doğum riski.
- Yaralanmalar: Erken doğum durumunda dikişlerin iyileşmemiş olması nedeniyle rahim ağzında yara veya rahmin yırtılması gibi komplikasyonlar görülebilir.
Bu riskler, her bireyde farklı şekillerde ortaya çıkabilir ve işlem öncesinde doktorunuzla detaylı bir şekilde tartışılmalıdır.
Sık Sorulan Sorular
Servikal Serklaj İşlemi ile Hamilelik Ne Kadar Uzar?
Servikal serklajın temel amacı, erken doğumu engelleyerek hamilelik süresini uzatmaktır. Bu işlem, genellikle hamileliğin süresini ortalama 5 hafta kadar uzatabilir. Süre kişiden kişiye değişebilir.
Servikal Serklaj Sonrası Muayene Süreci Nasıldır?
Servikal serklaj işlemi sonrası hasta düzenli olarak izlenmelidir. Hekim önerisi doğrultusunda kullanılan ilaçların yanı sıra düzenli ultrason kontrolleri ile gebeliğin seyrine bakılmalıdır. Herhangi bir komplikasyon riski oluşmaması için doktorun belirlediği zaman diliminde düzenli hastane ziyaretlerine gidilmesi önemlidir.
Servikal Serklaj En Geç Ne Zaman Yapılır?
Servikal serklaj genellikle gebeliğin 13-14. haftaları arasında yapılır. Bazı durumlarda servikal açıklık erken fark edilirse işlem daha geç bir dönemde de yapılabilir. İşlemin amacı, gebeliğin 37. haftasına kadar devam etmesini sağlamak olduğundan serklajın çıkarılma zamanı geldiğinde gebeliğin 37. haftasına kadar serklaj dikişlerinin durması önerilir.
Serklaj Ameliyatı Kaç Saat Sürer?
Serklaj işlemi genellikle oldukça kısa sürer ve yaklaşık 3-4 dakika kadar bir süre alır. İşlem sırasında ağrı kontrolü sağlamak için rektal fitiller ya da damardan ilaçlar kullanılabilir. İşlem sonrası erken dönemde hafif bir kanama olması normaldir.